Metoda oceny wartości użytkowej
Ocena wartości użytkowej dotyczy buhajów ras mięsnych: Limousine (LM), Hereford (HH), Charolaise (CH), Angus (AN), Angus (AR), Simental (SM), Salers (SL) oraz Welsh Black (WB). Buhaje do oceny typuje Polski Związek Hodowców i Producentów Bydła Mięsnego.
Wyróżnia się dwie grupy rasowe:
- rasy ciężkie C: CH, SL, SM
- rasy średnie S: rasy pozostałe
Podstawą oceny są wyniki pomiarów następujących cech mierzonych przyżyciowo:
| kg |
| kg |
| cm |
| cm |
| cm |
W założeniach metodycznych przyjęto, że standaryzowane masy ciała oraz pomiary zoometryczne (OKLP, WKL) pochodzą z bazy danych PZH i PBM. Pomiary USG wykonywane są na buhajach w wieku 420 dni (+- 30 dni) przez upoważniony zespół pracowników Instytutu Zootechniki - PIB.
Ocena jest przeprowadzana dwa razy do roku, a kryterium zaliczenia buhaja do odpowiedniego sezonu stanowi data pomiaru w wieku 420 dni życia buhaja:
- sezon I - pomiary w okresie od 1.01. do 30.06.
- sezon II - pomiary w okresie od 1.07. do 31.12.
Podstawą oceny są trzy wskaźniki charakteryzujące mięsność i rozwój buhaja:
I. Wskaźnik Mięsności WM:
WM = -32,821 + 0,176 x WKL + 0,170 x M420 + 3,056 x USG
(modyfikacja wzoru od sezonu 2010/1)
Wskaźnik ten podlega standaryzacji wg wzoru:
Standaryzowany Wskaźnik Mięsności
gdzie: - średni wskaźnik mięsności buhajów ocenionych w danym sezonie, łącznie dla wszystkich ras danej grupy rasowej
- odchylenie standardowe dla wskaźnika mięsności buhajów ocenianych w danym sezonie dla danej grupy rasowej
Standaryzacja pozwala na przedstawienie mięsności buhaja jako wielkości wynoszącej średnio 100, z odchyleniem standardowym równym 10. Wielkość ta powinna mieścić się w przedziale od około 70 do około 130.
II. Wskaźnik Rozwoju WR:
WR = 100 + (24,99 x M210 + 0,51 x M420 - 1,73 x WKL + 4,89 x OKLP) / 1000
III. Wskaźnik Oceny Zbiorczej WOZ:
Standaryzowany Wskaźnik Mięsności (SWM) oraz Wskaźnik Rozwoju (WR) pozwalają na wyliczenie Wskaźnika Oceny Zbiorczej (WOZ).
WOZ = 0,6 x SWM + 0,4 x WR
Na podstawie Wskaźnika Oceny Zbiorczej (WOZ) tworzony jest ranking buhajów (w obrębie rasy) wg malejącej wartości tego wskaźnika.