Metoda oceny wartości użytkowej

Ocena wartości użytkowej dotyczy buhajów ras mięsnych: Limousine (LM), Hereford (HH), Charolaise (CH), Angus (AN), Angus (AR), Simental (SM) oraz Salers (SL). Buhaje do oceny typuje Polski Związek Hodowców i Producentów Bydła Mięsnego.

Wyróżnia się dwie grupy rasowe:

Podstawą oceny są wyniki pomiarów następujących cech mierzonych przyżyciowo:

  • masa ciała standaryzowana na wiek 210 dni życia (M210)
kg
  • masa ciała standaryzowana na wiek 420 dni życia (M420)
kg
  • pomiar obwodu klatki piersiowej (OKLP)
cm
  • pomiar wysokości w kłębie (WKL)
cm
  • ultrasonograficzny pomiar grubości  mięśnia mld (USG)
cm

W założeniach metodycznych przyjęto, że standaryzowane masy ciała oraz pomiary zoometryczne (OKLP, WKL) pochodzą z bazy danych PZH i PBM. Pomiary USG wykonywane są na buhajach w wieku 420 dni (+- 30 dni) przez upoważniony zespół pracowników Instytutu Zootechniki - PIB.

Ocena jest przeprowadzana dwa razy do roku, a kryterium zaliczenia buhaja do odpowiedniego sezonu stanowi data  pomiaru w wieku 420 dni życia buhaja:


Podstawą oceny są trzy wskaźniki charakteryzujące mięsność i rozwój buhaja:

I. Wskaźnik Mięsności WM:

WM = 50,742 + 0,168 x WKL - 0,075 x M210  + 0,012 x M420 + 2,942 x USG


Wskaźnik ten podlega standaryzacji wg wzoru:

Standaryzowany Wskaźnik Mięsności

gdzie: - średni wskaźnik mięsności buhajów ocenionych w danym sezonie, łącznie dla wszystkich ras danej grupy rasowej

- odchylenie standardowe dla wskaźnika mięsności buhajów ocenianych w danym sezonie dla danej grupy rasowej

Standaryzacja pozwala na przedstawienie mięsności buhaja jako wielkości wynoszącej średnio 100, z odchyleniem standardowym równym 10. Wielkość ta powinna mieścić się w przedziale od około 70 do około 130.

II. Wskaźnik Rozwoju WR:

WR =  100 + (24,99 x M210 + 0,51 x M420 - 1,73 x WKL + 4,89 x OKLP) / 1000

III. Wskaźnik Oceny Zbiorczej WOZ:

Standaryzowany Wskaźnik Mięsności (SWM) oraz Wskaźnik Rozwoju (WR) pozwalają na wyliczenie Wskaźnika Oceny Zbiorczej (WOZ). 

WOZ = 0,6 x SWM + 0,4 x WR

Na podstawie Wskaźnika Oceny Zbiorczej (WOZ) tworzony jest ranking buhajów (w obrębie rasy) wg malejącej wartości tego wskaźnika.