Metoda oceny wartości hodowlanej
Ocena wartości hodowlanej dotyczy buhajów ras mięsnych objętych przyżyciową oceną wartości użytkowej, prowadzoną przez PZH i PBM. Dotyczy ona buhajów wpisanych do ksiąg hodowlanych następujących ras mięsnych: Limousine (LM), Hereford (HH), Charolaise (CH), Angus (AN), Angus (AR), Simental (SM), Salers (SL), Blonde d'Aquitaine (BD) oraz Welsh Black (WB). W ocenie wartości hodowlanej buhajów zastosowano metodę BLUP - Animal Model z wykorzystaniem w obliczeniach pakietu PEST. Ocena ta powinna stanowić podstawę do prowadzenia selekcji. W porównaniu do wartości użytkowej, wartość hodowlana buhaja daje informację o jego wartości genetycznej z uwzględnieniem wpływu środowiska oraz pochodzenia.
Ocena wartości hodowlanej buhajów przeprowadzana jest 2 razy w roku:
- sezon I - pomiary w okresie od 1.01. do 30.06;
- sezon II - pomiary w okresie od 1.07. do 31.12.
W porównaniu do oceny w roku 2007 wprowadzono modyfikację metody polegającą na zmianie cechy, na podstawie której prowadzona jest ocena wartości hodowlanej oraz na korekcie modelu matematycznego.
Podstawą oceny wartości hodowlanej buhajów jest Zmodyfikowany Wskaźnik Oceny Zbiorczej ZWOZ :
ZWOZ = 0,6 x WM + 0,4 x WR
gdzie:
WM - Wskaźnik Mięsności buhaja liczony wg wzoru:
WM = -32,821 + 0,176 x WKL + 0,170 x M420 + 3,056 x USG*
(modyfikacja wzoru od sezonu 2010/1)
WR - wskaźnik rozwoju buhaja liczony wg wzoru:
WR = 100 + (24,99 x M210 + 0,51 x M420 - 1,73 x WKL + 4,89 x OKLP) / 1000
WKL - pomiar wysokości w kłębie (cm)
OKLP - pomiar obwodu klatki piersiowej
M210 - masa ciała standaryzowana na wiek 210 dni (kg)
M420 - masa ciała standaryzowana na wiek 420 dni (kg)
USG* - ultrasonograficzny pomiar grubości mięśnia mld (cm)
Od sezonu oceny 2014/1 w przypadku braku pomiaru USG stosuje się szacowanie USG wg wzorów:I. dla buhajów ras ciężkich - rasa CH, SM, SL, BD
USG = 3,5880 – 0,0123 x WKL + 0,0121 x OKLP + 0,1000 x UM – 0,0020 x M210 + 0,0009 x M420
II. dla buhajów pozostałych ras
USG = 2,8786 – 0.0061 x WKL + 0,0164 x OKLP + 0,0633 x UM + 0,0008 x M210 + 0,0005 x M420
gdzie: UM - liniowa ocena pokroju za umięśnienie
W ocenie zastosowano jednocechowy model matematyczny:
Yjklm = M + Rj + Sk + Hl + ajklm + ejklm
gdzie:
Yjklm - Zmodyfikowany Wskaźnik Oceny Zbiorczej ZWOZ (obliczony dla danego buhaja)
M - średnia ogólna wskaźnika
Rj - stały efekt roku urodzenia
Sk - stały efekt sezonu urodzenia
Hl - stały efekt stada
ajklm - losowy efekt buhaja (ocena wartości hodowlanej)
ejklm - losowy efekt błędu
Sezon urodzenia buhaja określany jest wg zasady:
- miesiące od kwietnia do września - sezon letni,
- miesiące od października do marca - sezon zimowy.
Ocena prowadzona jest oddzielnie dla 2 grup buhajów, zdefiniowanych następująco:
- buhaje ras ciężkich - rasa CH, SM, SL, BD
- buhaje ras średnich - rasy pozostałe.
Dla cechy będącej podstawą oceny przyjęto oszacowany współczynnik odziedziczalności h2 = 0,58.
Uzyskane wyniki są przeliczane tak, aby średnia ocena w każdej z dwóch grup wynosiła 100, zaś odchylenie standardowe było równe 10.
Wyniki oceny wartości hodowlanej buhajów publikowane będą 2 razy do roku na stronie internetowej oraz w postaci wydawnictwa.
Na podstawie Oceny Wartości Hodowlanej H tworzony jest ranking buhajów dla każdej z 2 grup (niezależny od rasy) wg malejącej wartości hodowlanej.